DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 8 WOJNA Z BOLSZEWIKAMI 1919-1921

Po wygaszeniu frontu ukraińskiego żołnierze Lotnej wraz z służącymi w niej haczowianami wcieleni zostali oficjalnie do 18. Pułku Piechoty i rozpoczęli walkę z bolszewikami początkowo na Wołyniu, a następnie na północnym Podolu. Wśród wielu potyczek z nieprzyjacielem zdobywali na początku lutego 1920 roku m.in. Siemieniówkę, Baskaki oraz Jabłoniec, który według relacji Wojciecha Szmyda, zdołali utrzymać przez dwie godziny i pod silnym ostrzałem zmuszeni zostali do wycofania się. Szczególnie trudne walki odbywał 2. Batalion 18. Pułku Piechoty w czerwcu oraz lipcu 1920 roku w okolicach Koziatyna na Podolu, który przebywał tu jako odwód. 5 czerwca 1920 roku 1. Armia Konna Budionnego przełamała front na południe od Kijowa zajmując Ozierną oraz Śnieżną, wymuszając odwrót wojsk polskich nad Uborć i Słucz. Czytaj dalej DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 8 WOJNA Z BOLSZEWIKAMI 1919-1921

Wojciech Szmyd (1898-1920) bohater poległy za wolną Polskę pod Korcem 1 lipca 1920 roku

Wojciech Szmyd (ur. 27.11.1898 r. w Haczowie) – syn Stanisława i Heleny z Maternów. Uczęszczał do gimnazjum w Brzozowie. W 1916 roku pobrany podczas I wojny światowej jako małoletni do c.k. armii, z której zbiegł 20 marca 1918 roku przedostając się prawdopodobnie z terenu Austrii (St. Pölten) do rodzinnego Haczowa, gdzie zaciągnął się do konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).

Wojciech Szmyd w c.k. armii (po lewej)

Podczas wojny polsko-ukraińskiej 1918-1919 szturmowiec 3 Batalionu Strzelców Sanockich spod Chyrowa oraz żołnierz elitarnej Lotnej Kompanii por. Stanisława Maczka. Czytaj dalej Wojciech Szmyd (1898-1920) bohater poległy za wolną Polskę pod Korcem 1 lipca 1920 roku

Lotna Kompania por. Stanisława Maczka w wojnie polsko-ukraińskiej 1919 r.

Przejmowanie administracji po zaborcach u schyłku I wojny światowej następowało stopniowo. W wyniku narastającego w armii austro-węgierskiej zjawiska dezercji do rodzinnej miejscowości powróciło około 200 służących w c.k. armii haczowian. Pod koniec października 1918 r. utworzyli oni oddział tajnej milicji, która zbrojnie przejęła posterunek żandarmerii austriackiej w Haczowie. Na początku listopada 1918 roku pod polską kontrolą znajdował się południowy i centralny obszar przyszłej odrodzonej Polski, jednak ostateczny kształt swoich granic  II Rzeczpospolita zmuszona była wywalczyć w ciągu kolejnych miesięcy. Naturalnym dla Polaków było uznawanie za polskie takich miast jak Lwów, Wilno czy Poznań. Tymczasem do terenów Galicji Wschodniej roszczenia przedstawiali Ukraińcy, do Wileńszczyzny – Litwini oraz bolszewicy, do Pomorza i Śląska – Niemcy, zaś do Śląska Cieszyńskiego – Czesi. Czytaj dalej Lotna Kompania por. Stanisława Maczka w wojnie polsko-ukraińskiej 1919 r.

DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 7 LOTNA KOMPANIA SZTURMOWA por. STANISŁAWA MACZKA – CHLUBA 4 DYWIZJI PIECHOTY.

Po zdobyciu Chyrowa, w okresie pomiędzy 21 grudnia 1918 a 6 lutego 1919 roku stacjonujące w nim siły polskie stanowiące z grupą bryg. Minkiewicza liczącą około 1,6 tys. ludzi, 25 karabinów maszynowych i 12 dział skupiły się na zabezpieczeniu miasta przed działaniami dywersyjnymi nieprzyjaciela na liniach Chyrów-Sanok, Chyrów-Przemyśl oraz w kierunku Lwowa w okolicach miejscowości Grodowice, Berezów, Śliwnica, Suszyca Wielka. Jedyną w tym czasie formą działania ofensywnego stały się wypady na placówki ukraińskie w formie szybkich akcji wykonywanych przez wybranych najlepszych i dobrze uzbrojonych żołnierzy, których celem było unieszkodliwianie pojedynczych stanowisk karabinów maszynowych, artylerii oraz niewielkich ruchliwych oddziałów wroga. Szczególnie skuteczna w tych działaniach była kompania dowodzona przez por. Stanisława Maczka, zaś służący w niej haczowianie „cudów waleczności dokazywali”. Czytaj dalej DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 7 LOTNA KOMPANIA SZTURMOWA por. STANISŁAWA MACZKA – CHLUBA 4 DYWIZJI PIECHOTY.

DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 6 RUSZA ODSIECZ LWOWA

Walczący Lwów oraz wieści o przejmowaniu kontroli przez Ukraińców w innych powiatach wywołały żywą reakcję wśród społeczeństwa polskiego, która przejawiała się powstawaniem Związku Obrońców Podkarpacia oraz oddziałów ochotniczych. Lokalny oddział Związku Obrońców Podkarpacia powstał również w Haczowie. Na wieść o przejmowaniu przez siły ukraińskie kontroli nad coraz większą liczbą powiatów w kierunku zachodnim łącznie z powiatem leskim i zaistnieniem realnego zagrożenia dla Sanoka i okolic, w jedną z listopadowych niedziel z inicjatywy Karola Pojnara i Władysława Stepka zorganizowano w Haczowie zebranie wiejskie. Czytaj dalej DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 6 RUSZA ODSIECZ LWOWA

DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 5 NA PROGU NIEPODLEGŁOŚCI

U schyłku wojny, wraz z widmem porażki Austro-Węgry zaczęły powoli rozpadać się od środka, w c.k. armii masowym zjawiskiem stała się dezercja. W poszczególnych częściach składowych ich terytorium nastąpił gwałtowny wzrost nastrojów niepodległościowych, zaczęły pojawiać się lokalne instytucje, których celem było przejęcie władzy po rozpadającej się monarchii. 28 października 1918 roku w Krakowie grupa galicyjskich posłów pod przewodnictwem Wincentego Witosa powołała do życia Polską Komisję Likwidacyjną, której głównym zadaniem była likwidacja stosunków państwowo-prawnych łączących Galicję z Austro-Węgrami, a także utrzymanie spokoju publicznego do czasu utworzenia struktur niepodległego państwa polskiego. Funkcję zastępcy naczelnika wydziału administracji Polskiej Komisji Likwidacyjnej pełnił haczowianin Stanisław Rymar, zaś związany z Haczowem Jan Stapiński funkcję zastępcy naczelnika wydziału górnictwa.   Czytaj dalej DROGI DO NIEPODLEGŁEJ POLSKI WIODŁY PRZEZ HACZÓW cz. 5 NA PROGU NIEPODLEGŁOŚCI